Geboortetrauma: wat kan de oorzaak zijn?
Sommige artsen menen dat een geboorte trauma ontstaat door een interventie. Zoals een spoedkeizersnee, het gebruik van een vacuümpomp of ernstig bloedverlies tijdens de bevalling. Maar vrouwen weten de meest vreselijke dingen te doorstaan. Mits ze zich veilig en gesteund voelen. Het gaat mis wanneer vrouwen het idee hebben dat ze niet gehoord worden of dingen niet voldoende uitgelegd krijgen. Het fysieke lijden of de zware medische ingrepen zijn niet het probleem. Maar het ontbreken van duidelijke communicatie en emotionele ondersteuning. Dit is voor veel vrouwen doorslaggevend bij het ontstaan van een traumatische ervaring.
Wanneer heb je een geboortetrauma?
Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 5 vrouwen te maken krijgt met een geboortetrauma. Toch wordt er weinig over gesproken. Veel mensen denken dat een geboortetrauma ontstaat na een heftige medische ingreep. Dat kan, maar de mate van heftigheid hoeft geen rol te spelen bij het ontstaan van een geboortetrauma.
Wanneer is er dan sprake van een geboortetrauma? Je ervaart klachten en linkt deze aan een stressvolle bevalling (of de periode daaromheen). Het gaat dan om nare gebeurtenissen uit het verleden die in het heden nog steeds dezelfde of nóg heftigere gevoelens oproepen. Dat zijn dan emoties zoals verdriet, angst, hulpeloosheid, schuld of boosheid. Ook als je ze nog voelt na 3, 18 of 37 jaar.
Welke klachten passen bij een geboortetrauma?
Wat zijn klachten die kunnen ontstaan na een traumatische zwangerschap, bevalling of kraamtijd? Dat zijn bijvoorbeeld mentale problemen zoals stress, steeds denken aan de nare bevalling of kraamtijd, angst voor een volgende geboorte, een laag zelfbeeld, schuldgevoelens, depressie, concentratieproblemen. Maar ook fysieke problemen zoals problemen met het geven van (borst)voeding.
Hoe bereid je lichaam zich voor?
In de voorbereiding op het moederschap loopt je lichaam met de behoefte van je baby. Dit komt door met chemische, psychische en neurologische aanpassingen van je lichaam. Je wordt zwanger en je lichaam weet wat het moet doen. Het gaat mis op het moment dat het natuurlijke proces wordt verstoord en jij je onveilig voelt. Dit heeft diepe impact op je leven en je omgeving.
“Mourning the birth you hoped and planned for, and being grateful for
a healthy baby are two different things”
Emily Allison
Wat als jouw gevoel wordt genegeerd?
Een natuurlijke bevalling zorgt ervoor dat jij als moeder je lichaam met haar natuurlijke processen kan volgen. Bij een bevallingstrauma gebeurt er wat anders. Ik leg het je uit. Tijdens het trauma splits je jezelf af van je gevoel. De communicatie tussen je werkbrein en je intuïtieve brein kan hierdoor verstoord worden. Op de momenten dat het cruciaal was om je gevoel te volgen, werd dit je ‘afgeleerd’ en ontstond er een ‘afsplitsing’. Je leerde dat je afhankelijk bent van anderen als het gaat om zelfzorg. Wat jij voelde en wilde deed er niet toe of werd als ‘fout’ bestempeld. De disbalans ontstaat doordat je niet op de signalen van je lichaam af kon gaan. Onbewust gaf je de ander voorrang boven je eigen belangen. Zo kan je verkeerd voorgeprogrammeerd worden voor het moederschap. Je kan je zelfzorgstructuren en autonomie verliezen. Het kan dan extra moeilijk zijn om hulp te vragen.
Wat doet een trauma?
Deze negatieve gevoelens kunnen ontstaan als je geen of inadequate reacties krijgt als je emoties uit. Het gevoel dat daarna ontstaat wordt elke keer opgeroepen als je in een vergelijkbare situatie in de toekomst komt. Zo wordt het trauma steeds opnieuw getriggerd. Dis kan leiden tot verborgen stress.
Oorzaken van een geboortetrauma
De oorzaken van een trauma kunnen zeer uitlopend zijn. Ze kunnen plaatsvinden tijdens de periode van conceptie tot en met de kraamtijd. Soms wordt om deze reden een bevallingstrauma ook wel een geboortetrauma genoemd.
Welke oorzaken bestaan er?
- Medische complicaties bij jezelf en/of je baby
- Een onverwachte, ongewenste wending tijdens de bevalling (bijvoorbeeld levensgevaar voor jou of je baby, een spoedkeizersnede)
- Gescheiden worden van je baby na de bevalling
- Overvallen worden door extreme pijn
- Geen uitleg krijgen over medische ingrepen of deze ondergaan zonder jouw toestemming
- Weefseltrauma (inscheuren, knip)
- Verlies van autonomie door de invloed van medici
- Geen houding aan mogen nemen die voor jou het beste is (bijvoorbeeld op je rug moeten liggen terwijl jij liever een andere positie wenst)
- Gevoel van gebrek aan steun uit je omgeving
- Opmerkingen die bij jou verkeerd vielen
Welke invloed heeft de omgeving?
Helaas is een (ziekenhuis)omgeving waar je te maken krijgt met zorgverleners niet altijd zo gezond voor je als je misschien denkt. Zorgverleners hebben de beste intenties, maar werken volgens protocollen en onder tijdsdruk. Dit kan ervoor zorgen dat ze jouw behoeften minder goed vervullen. Dit kan bij jou zorgen voor stress. Ook kun je je onbewust gedwongen voelen tot medische ingrepen. Bijvoorbeeld het plaatsen van een schedelelektrode op het hoofdje van je baby, een knip of inwendig onderzoek. Als moeder wil je altijd het beste voor je baby. Hierdoor ga je sneller mee in het advies of de handelingen van de zorgverlener. Vergeet alleen niet dat jij zelf de expert bent van jouw lijf! Jouw moederlijke instinct zorgt ervoor dat je weet wat je moet doen en hoe je moet bevallen.
Wat zeggen vrouwen zelf?
Heel vaak gaat een trauma niet over het fysieke lijden of de zware medische ingrepen. Doorslaggevend zijn het ontbreken van duidelijke communicatie en emotionele ondersteuning. Hierdoor ontstaat van een traumatische ervaring. Een bepaalde opmerking van een zorgverlener kan je als moeder uit balans brengen.
Dit blijkt ook uit de TEACH-studie. 54,6% van de ondervraagde vrouwen ervaarden de bevalling als traumatisch door ‘gebrek aan of verlies van controle’. ‘Angst voor de gezondheid van de baby’ (49,9%) werd opvallend genoeg minder vaak gekozen. Net als ‘pijn’ (47,4%). Op de vierde plaats staat ‘gebrek aan goede communicatie/uitleg’ (43,7%).
Je instinct verstoord
Zodra je jouw moederlijke instinct niet kan volgen, is er de kans op geboortetrauma groter. Al jouw hormonen werken met elkaar samen tijdens de conceptie, zwangerschap, bevalling en kraamtijd. Als dit evenwicht uit balans raakt door de stresshormonen adrenaline en cortisol is er meer kans op complicaties en trauma. Je hormonen zijn erg gevoelig voor de omgeving en raken makkelijk uit balans. Er is sneller sprake van stress bij jou als moeder omdat jouw natuurlijke autonomie ondersneeuwt.
Wees je als (aanstaande) moeder bewust van de potentiele gevolgen van je omgeving. Weet dat je een keuze hebt. Ook als jouw omgeving druk op je uitoefent. Om jouw moederlijke instinct te kunnen volgen is een gezonde omgeving van optimaal belang. Maar ook zelfonderzoek, zelfkennis en een goede emotionele voorbereiding.
Omdat ik dit zo ongelooflijk belangrijk vind, heb ik een prachtige cursus gemaakt. Kijk maar eens op Zo Beval Ik traject.
Tot slot
Een geboortetrauma ontstaat vooral door het ontbreken van duidelijke communicatie en emotionele ondersteuning. Je gevoel wordt genegeerd en je doet wat een ander zegt. Hierdoor raak je uit balans. Dat kan gevolgen hebben voor je moederschap. Een trauma kan klachten geven als stress, onzekerheid, schuldgevoel, etc. Om dit te voorkomen heb je zelfkennis nodig en een goede voorbereiding.
Lees ook mijn blogs over de ‘wat is het en wat kun je eraan doen’ en ‘Bevallingsangst’.
Buurtmama lezers biedt zij een korting van 20% aan via kortingscode ‘traumaherstel’ (geldig tot en met 15 juni 2023).
Dit ben ik
Ik ben sinds 2008 psychologisch consulent binnen de sGG. Daarnaast ben ik perinataal counselor en geboortetrauma therapeut bij het landelijk Zo Beval Ik Centrum voor Geboorte en Trauma. Ik help vrouwen te herstellen van een geboortetrauma en deze te voorkomen. ik ben er voor jou voor alles rondom het krijgen van een kindje.
Website: MaternaCare.nl
Pingback: Natuurlijke bevalling, hoe stimuleer je dat maximaal?